I.Vắc xin (Vaccine) là gì?
Theo Dược điển Việt Nam IV thì vaccine dùng cho người là những chế phẩm chứa các kháng nguyên có khả năng tạo miễn dịch chủ động và đặc hiệu để phòng bệnh do vi sinh vật gây nên. Vắc xin được sản xuất từ vi khuẩn, Rickettsia hoặc virus. Vắc xin dùng cho người có thể là (1) vi sinh vật đã được bất hoạt nhưng vẫn giữ được tính sinh miễn dịch; hoặc (2) vi sinh vật sống không độc; hoặc (3) các thành phần kháng nguyên của vi sinh vật.
II.Tại sao phải tiêm vắc xin?
Vì vắc xin kích thích hệ miễn dịch của cơ thể ghi nhớ và tạo ra kháng thể giúp chống lại những tác nhân tương tự gây bệnh. Tiêm vắc xin sẽ giúp chúng ta phòng chống bệnh đã được tiêm chủng.
III.Cơ chế sinh ra miễn dịch của Vắc xin như thế nào?
1. Miễn dịch thụ động
Đạt được khi một người được cung cấp kháng thể đối với một bệnh lý nào đó thay vì cơ thể phải tự sản sinh kháng thể thông qua hệ thống miễn dịch của cơ thể.
Ví dụ: Em bé sơ sinh thường có được khả năng miễn dịch thụ động từ mẹ qua nhau thai. Một người cũng có thể có được miễn dịch thụ động thông qua các chế phẩm máu có chứa kháng thể, như globulin miễn dịch, được cung cấp khi cần tác dụng bảo vệ ngay lập tức khỏi một bệnh cụ thể. Đây là lợi thế chủ yếu đối với khả năng miễn dịch thụ động, mang đến hiệu quả bảo vệ ngay lập tức, trong khi đó, miễn dịch chủ động cần có thời gian (thường là vài tuần) để hình thành khả năng miễn dịch.
Tuy nhiên, miễn dịch thụ động chỉ kéo dài trong một vài tuần hoặc vài tháng, trong khi miễn dịch chủ động là lâu dài.
2. Miễn dịch chủ động
Là loại miễn dịch có được khi tiếp xúc với vi khuẩn hoặc virus gây bệnh, khi đó cơ thể sẽ kích hoạt hệ thống miễn dịch để tạo ra các kháng thể bảo vệ đối với một căn bệnh cụ thể. Tiếp xúc với tác nhân gây bệnh có thể xảy ra thông qua tình trạng nhiễm trùng bệnh lý (dẫn đến hiện tượng miễn dịch tự nhiên) hoặc thông qua tiêm chủng vào cơ thể một dạng sinh vật bị bất hoạt hoặc làm suy yếu (miễn dịch đạt được do tiêm phòng vắc - xin). Trong đó, vắc - xin thường là biện pháp cung cấp miễn dịch chủ động cho cơ thể từ khi còn nhỏ. Đây là chế phẩm sinh học mang tính kháng nguyên, nguồn gốc từ vi sinh vật (có thể có cấu trúc tương tự hoàn toàn hoặc một phần), được tiêm vào cơ thể để tạo miễn dịch chủ động đặc hiệu, giúp cho hệ miễn dịch của cơ thể tạo ra khả năng miễn dịch đối với một hoặc một số tác nhân gây bệnh cụ thể. Miễn dịch chủ động khi đã đạt được sẽ tồn tại rất lâu, đôi khi suốt đời.
IV.Vắc xin SARS-CoV-2 được hoạt động theo cơ thế nào?
Hiện tại Vắc xin SARS-CoV-2 đang được sản xuất theo 3 cơ chế:
1. Vắc xin mRNA: Vaccine đưa phân tử RNA được tổng hợp vào tế bào của cơ thể. Khi đã vào trong tế bào, mRNA tổng hợp của vaccine hoạt động như một mRNA tự nhiên, khởi động tổng hợp protein mới (bình thường protein này do virus tổng hợp). Đến lượt protein mới này kích hoạt đáp ứng miễn dịch của cơ thể (adaptive immune response) chống lại protein của virus. Như vậy cơ thể được nhận vaccine, vừa tạo kháng nguyên (protein của virus), vừa tạo đáp ứng miễn dịch chống lại protein này (kháng thể + đáp ứng tế bào).
2. Vắc xin vector virut không có khả năng sao chép: Các loại vắc xin dựa trên vi rút vector khác với hầu hết các loại vắc xin thông thường ở chỗ chúng không thực sự chứa kháng nguyên, mà sử dụng chính tế bào của cơ thể để sản xuất chúng. Vắc xin được sản xuất bằng cách sử dụng một loại virus đã được biến đổi (vector) để vận chuyển mã di truyền cho kháng nguyên. Đối với vắc xin phòng virus Sars-Cov-2, mã di truyền là các protein gai trên bề mặt của virus. Khi vắc xin tiêm vào trong cơ thể, nó sẽ kích thích cơ thể tạo ra một lượng lớn kháng nguyên. Những kháng nguyên này sẽ kích hoạt phản ứng miễn dịch. Vắc-xin bắt chước những gì xảy ra trong quá trình lây nhiễm tự nhiên với một số mầm bệnh – đặc biệt là vi rút. Điều này có lợi thế là kích hoạt phản ứng miễn dịch tế bào mạnh mẽ của tế bào T cũng như sản xuất kháng thể của tế bào B.
3. Vắc xin virut giảm độc lực / bất hoạt: Đây là cách truyền thống để sản xuất vắc xin là dùng virut đã bị giảm độc lực (vi rút đã được làm yếu đi để nó không có khả năng gây bệnh được nữa ) hoặc bất hoạt (vi sinh vật đã bị bất hoạt hay bị giết chết nhưng vẫn giữ tính kháng nguyên ). Sau khi tiêm vắc xin vào cơ thể, hệ miễn dịch ghi nhận rằng có “vật lạ” xâm nhập và phản ứng miễn dịch của cơ thể sẽ tạo ra kháng thể. Đồng thời, vắc xin giúp tế bào ghi nhớ nhận diện tác nhân gây bệnh, tiến hành tiêu diệt chúng nếu bị tấn công trong tương lai.
V.Các loại Vắc xin đang được nghiên cứu và sản xuất
VI.Kết quả một số cuộc thử nghiệm Vắc xin SARS-CoV-2
VII.Ước tính sản lượng tiêu thụ Vắc xin SARS-CoV-2 trong năm 2020 - 2021
05/08/2022
Mai mực là một vị dược liệu trong y học cổ truyền, thường được gọi tên là ô tặc cốt. Ô tặc cốt là phần mai rửa sạch, phơi khô hay sấy của con mực (Sepia esculenta Hoyle). Theo y học cổ truyền, mai mực có vị mặn, tính ôn, công năng thông huyết mạch, trừ hàn thấp, chỉ huyết.…...
12/05/2022
Methanol thuộc nhóm hóa chất không được dùng để rửa tay như cồn thông thường. Sử dụng methanol để rửa tay (hoặc nước rửa tay giả có chứa methanol) có thể gây ngộ độc cho người sử dụng....
10/12/2021
Bên cạnh sát khuẩn tay, xông mũi thì súc miệng là 1 phương pháp giúp ngăn ngừa virus xâm nhập đường hô hấp 1 cách hiệu quả. Nước muối sinh lý là loại dung dịch có chứa NaCl với nồng đồ 0,9%, đây là dung dịch đẳng trương có áp suất thẩm thấu tương đương với cơ thể nên không…...
18/10/2021
Hạn chế tiếp xúc trong tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp với nhiều biến chủng mới là điều rất cần thiết, tuy nhiên gánh nặng mưu sinh buộc chúng ta phải thích ứng và sống chung với dịch,......
14/10/2021
Paracetamol là một loại thuốc phổ biến đến mức hầu như ai cũng biết. Trên thị trường hiện nay, không thể đếm hết các loại thuốc có thành phần chính là paracetamol. Và ở thời điểm này, nó còn được người dân ưu tiên trang bị sẵn sàng ở tủ thuốc mỗi gia đình,......
15/08/2021
Đột quỵ hay còn gọi là tai biến mạch máu não, là một bệnh lý nguy hiểm đứng thứ 3 về nguyên nhân tử vong, sau bệnh lý tim mạch và ung thư, là nguyên nhân chính của tàn phế. Đột quỵ nguy hiểm không chỉ vì tỷ lệ tử vong cao, mà còn là gánh nặng cho người bệnh,…...
13/07/2021
Rau diếp cá là thực phẩm rất quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày, có thể chế biến thành nhiều món ăn thơm ngon, bổ dưỡng. Ngoài ra, loại rau này còn được sử dụng trong điều trị nhiều bệnh rất hiệu quả....
11/05/2021
Trên thế giới, ước tính có khoảng 30 triệu người mắc chứng phì đại tuyến tiền liệt. Trong đó, bệnh xuất hiện đa số ở nam giới từ 45 tuổi và nguy cơ mắc bệnh tăng dần theo tuổi....
15/04/2021
Đau dây thần kinh liên sườn do nhiều nguyên nhân gây nên, nhưng cũng có thể không tìm thấy nguyên nhân tổn thương gọi là đau dây thần kinh liên sườn nguyên phát....
30/12/2020
Dân gian xưa có câu “cái răng cái tóc là góc con người” thế nhưng không phải ai cũng may mắn sở hữu được mái tóc óng đẹp để thoải mái tự tin giao tiếp. Thông thường tóc bạc chỉ xuất hiện khi bắt đầu bước qua độ tuổi 40 - 50......
16/12/2020
“STRESS”, là từ ngày càng phổ biến và quen thuộc đến nổi bạn có thể nghe hàng ngày và từ bất kỳ ai. Vậy STRESS là gì? Vì sao STRESS lại được nhắc nhiều đến như vậy?......
16/11/2020
Cảm cúm là biểu hiện của chứng thương phong trong Đông y. Nguyên nhân chính là do chính khí suy yếu, tà khí thừa cơ xâm nhập gây bệnh......
12/11/2020
Mỡ máu cao hay còn gọi là rối loạn lipid máu, là tình trạng bệnh lý khi có một hoặc nhiều thông số lipid máu bị rối loạn (tăng Cholesterol/ Triglycerid/ LDL-c, hoặc giảm HDL-c…). Rối loạn lipid máu thường không xuất hiện triệu chứng đặc trưng,......
16/10/2020
Theo đông y quan niệm cơ thể học có “lục phủ ngũ tạng”, lục phủ là sáu bộ phận trong vùng bụng bao gồm: vị, đảm, tam tiêu, bàng quang, tiểu trường, đại trường. Ngũ tạng bao gồm: tâm, can (gan), tỳ, phế (phổi), thận....
18/09/2020
Đối với sức khỏe con người, khoáng chất có vai trò rất quan trọng không thua vitamin. Khoáng chất tham gia vào cấu tạo tế bào, tham gia các hoạt động sống và đặc biệt quan trọng trong việc duy trì cân bằng nội môi, duy trì......
15/09/2020
Nhiệt miệng, một bệnh quen thuộc mà hầu hết trong chúng ta ai cũng có ít nhất 1 lần mắc phải. Đây là một bệnh không nguy hiểm và thường tự khỏi nhưng lại gây cảm giác khó chịu và phần nào ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống......
25/08/2020
Mọi người đã từng nghe, từng xem trên ti vi, báo đài các sản phẩm có thành phần cao lá Thường xuân. Cây thuốc nghe lạ lạ nhưng chúng ta vẫn chưa biết chúng như thế nào, có tác dụng thần kỳ ra sao?......
31/01/2020
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) chính thức tuyên bố virus corona là Khẩn cấp Y tế Công cộng Quốc tế. Tình trạng Khẩn cấp Y tế Công cộng Quốc tế (PHEIC) được WHO ban bố khi có cuộc khủng hoảng quy mô toàn cầu ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng......
19/11/2019
Cơn đau thắt ngực là một triệu chứng thường gặp của bệnh lý động mạch vành gây ra do tình trạng thiếu máu cơ tim. Nếu không được điều trị kịp thời cơn đau thắt ngực có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như: nhồi máu cơ tim, loạn nhịp tim, suy tim, rung thất…...
23/10/2019
Sỏi thận là một quá trình tích tụ các chất cặn trong nước tiểu lâu ngày, bệnh thường phát triển âm thầm cho đến khi có các biểu hiện rõ rệt trên cơ thể....
22/10/2019
Sỏi thận được hình thành theo nhiều cách khác nhau, trong đó nguyên nhân chủ yếu vẫn là do uống thiếu nước hoặc chế độ ăn không cân đối. Bên cạnh đó, theo kết quả nghiên cứu khoa học, sử dụng một số loại vitamin và khoáng không đúng cách cũng làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận....
14/10/2019
Sỏi thận là bệnh phổ biến nhất trong chuyên khoa tiết niệu. Để trị sỏi thận có nhiều phương pháp khác nhau, có phương pháp chỉ tốn vài triệu nhưng có phương pháp lên đến vài chục triệu.......
11/10/2019
Cây thuốc nam Kim tiền thảo được xem là một dược liệu có tác dụng rất tốt đối với những người mắc bệnh sỏi thận, sỏi đường tiết niệu, và còn nhiều tác dụng tuyệt vời khác. Lợi tiểu, pha loãng dòng nước tiểu, giảm đào thải canxi niệu là cơ chế......
09/10/2019
Sỏi thận không phải lúc nào cũng có hình dạng tròn đều mà sỏi thường có các góc cạnh, khi sỏi di chuyển sẽ tạo thành các vết xước trên bề mặt đường tiết niệu, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập tạo thành ổ viêm nhiễm......
08/10/2019
Sỏi thận là bệnh đường tiết niệu phổ biến và có nhiều biến chứng nguy hiểm. Không chỉ gây ra những cơn đau, bệnh còn để lại nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời......
04/10/2019
Bệnh sỏi thận có nhiều nguyên nhân hình thành và gây ảnh hưởng đến bất kỳ phần nào của đường tiết niệu, từ thận tới bàng quang. Việc lạm dụng thuốc, ăn uống không đúng cách, béo phì… đều cũng là những nguyên nhân dẫn đến việc tái phát bệnh sỏi thận......
03/10/2019
Sỏi thận là căn bệnh nguy hiểm thường gặp chiếm tỉ lệ lớn, khoảng 30% các bệnh lý về đường tiết niệu. Nếu không chữa trị kịp thời, bệnh không chỉ gây đau đớn mà còn gây nhiều biến chứng rất nguy hiểm. Vậy những đối tượng nào có nguy cơ cao mắc sỏi thận?...
02/10/2019
Đau quặn thận (đau bão thận) xảy ra khi sỏi vào trong niệu quản gây tắc nghẽn dòng nước tiểu, đặc biệt khi sỏi di chuyển. Không chỉ khiến người bệnh phải chịu đựng những cơn đau dữ dội mà đau quặn thận còn có thể có những biến chứng nguy hiểm tới tính mạng nếu......